بررسی نسبت جمعیت کروموزوم‌های جنسی X و Y در انزال گاوهای نر هلشتاین و نقش غلظت تستوسترون خون بر نسبت جمعیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تهران، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، بخش زیست فناوری دام و آبزیان

2 سنندج، دانشگاه کردستان، دانشکده کشاورزی، بخش علوم دامی

چکیده

توانایی و امکان تعیین جنسیت گوساله در صنعت دامپروری بسیار حائز اهمیت است و یکی از اهداف دیرینه در صنعت گاو شیری و گوشتی به شمار می‌رود. گاو نر در مقایسه با گاو ماده به علت هتروگامتیک بودن سهم بیشتری در نسبت جنسی ایفا می‌کند. تشخیص نسبت جنسی اسپرماتوزوئیدها از طریق نسبت کروموزوم‌های X و Y قابل انجام است. این پژوهش با هدف تاثیر غلظت تستوسترون خون بر تغییر نسبت جنسی کروموزوم هایX و Yاسپرماتوزوئیدها در گاوهای هلشتاین از طریق تکنیک Real-Time PCR انجام گرفت. در این تحقیق از 26 راس گاو نر هلشتاین موجود در مرکز اصلاح‌نژاد ایستگاه عباس آباد مشهد، خون‌گیری و اسپرم‌گیری انجام شد. پس از استخراج DNA از اسپرم به روش بهینه یافته استخراج نمکی، Real-Time PCR برای تکثیر قطعات 90، 89 و79 جفت بازی به ترتیب برای ژن‌های PLP ، SRY و PAR با استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصی انجام گرفت و نسبت جنسیت محاسبه شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که میانگین حداقل مربعات کروموزوم Y و X به ترتیب 15/0±23/1 و 02/0±71/0 بود و از نظر آماری داری تفاوت معنی‌داری بودند (05/0P<). همچنین همبستگی نسبی ژن SRY با غلظت تستوسترون خون برابر با 38/0 برآورد شد که این نتایج نشان می‌دهد با افزایش سطح تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY به طور معنی‌داری (05/0P<) افزایش یافت. همچنین همبستگی بین ژن PLP و تستوسترون خون برابر با 67/.- برآورد ‌شد. لذا با افزایش غلظت تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن PLP به طور معنی‌داری (01/0P<) کاهش یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation of the ratio of X and Y chromosomes population in Holstein bulls’ ejaculation and the role of blood testosterone concentration on population ratio

نویسندگان [English]

  • mona kholghi 1 2
  • farid heydari 1
  • jalal rostamzadeh 2
  • mohammad razmkabir 2

چکیده [English]

Cattle sexing plays an important role in cattle dairy farming and husbandry, with a great impact on controlling population sex ratio. Sperms with either X or Y chromosomes can define the generation of progenies in terms of sex. Here,the SRY gene was used as an index of the number of sperms with Y chromosome. Sperm and blood samples were collected from 26 Holstein cows from Abbassabad Research institute in Mashhad. DNA was isolated from sperm samples via saline technique and Real-Time PCR was used to differentiate between sperms with X and Y chromosomes. Concentrate of blood testosterone was evaluated by using ELIZA technique. The mean values (1.23 ± 0.15 and 0.71 ± 0.02) for the number of sperms with X and Y chromosomes were significantly different from each other. Additionally, level of blood testosterone has positive correlation with number of sperms with Y chromosome as opposed to X chromosome. incunclosion,increase in blood testestron concentration increase sperm with Y chromosome.

کلیدواژه‌ها [English]

  • SRY gene
  • PLP gene
  • sex ratio
  • testosteron concentration
  • real-time PCR

بررسی نسبت جمعیت کروموزوم­های جنسی X و Y در انزال گاوهای نر هلشتاین و نقش غلظت تستوسترون خون بر نسبت جمعیتی

مونا خلقی1و2، فرید حیدری1*، جلال رستم زاده2، و محمد رزم کبیر2 

1 تهران، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، بخش زیست فناوری دام و آبزیان

2 سنندج، دانشگاه کردستان، دانشکده کشاورزی، بخش علوم دامی

تاریخ دریافت: 21/12/92              تاریخ پذیرش: 16/2/93 

چکیده

توانایی و امکان تعیین جنسیت گوساله در صنعت دامپروری بسیار حائز اهمیت است و یکی از اهداف دیرینه در صنعت گاو شیری و گوشتی به شمار می­رود. گاو نر در مقایسه با گاو ماده به علت هتروگامتیک بودن سهم بیشتری در نسبت جنسی ایفا می کند. تشخیص نسبت جنسی اسپرماتوزوئیدها از طریق نسبت کروموزوم­های X و Y قابل انجام است. این پژوهش با هدف تاثیر غلظت تستوسترون خون بر تغییر نسبت جنسی کروموزوم هایX  و Yاسپرماتوزوئیدها در گاوهای هلشتاین از طریق تکنیک Real-Time PCR انجام گرفت. در این تحقیق از 26 راس گاو نر هلشتاین موجود در مرکز اصلاح­نژاد ایستگاه عباس آباد مشهد، خون­گیری و اسپرم­گیری انجام شد. پس از استخراج DNA از اسپرم به روش بهینه یافته استخراج نمکی، Real-Time PCR برای تکثیر قطعات 90، 89 و79 جفت بازی به ترتیب برای ژن­های PLP،  SRY و PARبا استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصی انجام گرفت و نسبت جنسیت محاسبه شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که میانگین حداقل مربعات کروموزوم Y و X به ترتیب 15/0±23/1 و 02/0±71/0 بود که از نظر آماری داری تفاوت معنی­داری بودند (05/0P<). همچنین همبستگی نسبی ژن SRY با غلظت تستوسترون خون برابر با 38/0 برآورد شد که این نتایج نشان می­دهد با افزایش سطح تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY به طور معنی­داری (05/0P<) افزایش یافت. همبستگی بین ژن PLP و تستوسترون خون نیز برابر با 67/.- برآورد ­شد. لذا با افزایش غلظت تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن PLP به طور معنی­داری (01/0P<) کاهش یافت.

 واژه های کلیدی: ژن SRY، ژن PLP، نسبت جنسیتی، غلظت تستوسترون، Real-time PCR

* نویسنده مسئول، تلفن: 02144787303، پست الکترونیکی:  heidari@nigeb.ac.ir

مقدمه

 

کنترل جنسیت فرزند قبل از تولد چه در مورد انسان و چه در برنامه­های اصلاح نژاد همیشه مورد نظر بوده ­است. از سال 1970 به بعد عوامل موثر بر نسبت جنسیتی موالید مورد بررسی قرار گرفته­است. در این مطالعات به نقش نژاد و گزینش ژنتیکی، فصل، زمان تلقیح مصنوعی در طول فحلی، سرعت متفاوت حرکت کروموزوم­های  Xو Y در مایع منی اشاره شده­است (17و 24).

محققین معتقدند که اسپرماتوزوئید­های X و Y دارای قدرت تحرک متفاوت هستند و این امر می­تواند منجر به افزایش شانس یک گروه از اسپرماتوزوئید­ها جهت لقاح با تخمک شود. همچنین فاکتورهایی مانند سطح موکوس سرویکس، pH واژن و زمان تلقیح نیز در این امر دخالت خواهد داشت(8). تفاوت ذاتی فیزیولوژیکی در قدرت زنده­ماندن اسپرماتوزوئیدهای یک جنس، ظرفیت پذیری و واکنش آکروزومی متفاوت و همچنین شرایط حاکم در دستگاه تولید­مثلی ماده، جهت نفوذپذیری لایه زونا (با توجه به زمان تخمک­گذاری نسبت به زمان تلقیح) ممکن است منجر به لقاحی متفاوت برای دو جنس اسپرم گردد. لذا بسته به سطح بلوغ در زمان لقاح احتمال دارد اووسیت نسبت به اسپرماتوزوئیدهای X وY  جذب ترجیحی داشته باشد (7).

برخی پژوهش­ها به نقش استرس بر نسبت جنسیتی تاکید کرده­اند که علت آن را می­توان ناشی از تاثیر استرس بر میزان هورمون­های جنسی دانست. استرس موجب کاهش تستوسترون در مردان و افزایش آندروژن­ها در زنان می گردد (24). لذا بررسی تاثیر هورمون­ها بخصوص هورمونهای جنسی در نسبت جنسیتی بسیار اهمیت دارد. هورمون تستوسترون قویترین آندروژن از گروه هورمون­های استروئیدی می­باشد که از کلمه یونانی به معنی مردساز گرفته شده است. این هورمون دارای اثرات آندروژنیک (جنسیتی) و آنابولیک (سازنده، رشد دهنده) می­باشد (1، 10، 11و 20).

در حدود 95% تستوسترون موجود در سرم مرد بالغ، توسط بیضه­ها و مابقی به وسیله غده­ی فوق کلیوی تولید می گردد. در بسیاری بافت­ها، تستوسترون بوسیله­ی عمل آنزیم 5-آلفا-ردوکتاز به آندروژن قویتر دی­هیدروتستوسترون Dihydrotestosteron (DHT) تبدیل می­شود. اگرچه هردو هورمون از طریق یک رسپتور عمل می­کنند، دی­هیدروتستوسترون حدود 5/2 برابر از تستوسترون قوی­تر است. همچنین تستوسترون می­تواند در بسیاری از بافت­ها به استروژن، تبدیل شود و منشأ عمده استروژن در حال گردش در جنس مذکر تبدیل آندروژن­های بیضه­ای و غده­ی فوق کلیوی در بافت چربی است (2، 10، 11و 20).

با توجه به پژوهش­های انجام شده توسط سامولی و همکاران (2008) و گرانت و ایروین (2005) افزایش هورمون تستوسترون در جنس ماده منجر به افزایش انحراف نسبت جنسیتی موالید به سمت نرها می­شود. همچنین جامس و همکاران (1996، 2004 ( پیشنهاد کرده­اند افزایش سطح تستوسترون خون نرها می­تواند منجر به انحراف نسبت جنسی به سمت نرزایی شود که احتمالاً این اثر ناشی از تغییر نسبت جنسی اسپرماتوزوئیدها می­باشد زیرا نرها هتروگامتیک هستند.

با استفاده از تکنیک­های مولکولی همچون Real-time PCR ،FISH  (Fluorescent In Situ Hybridization) و فلوسیتومتری امکان بررسی دقیق جنسیت سلولها وجود دارد. در این میان تکنیک Real-time PCR بدلیل ارزان تر و دقیق بودن بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. اساس آشکارسازی محصولات در تمام دستگاه­های Real-time  بر اساس سیگنال فلوروسانس می­باشد که افزایش شدت فلوروسانس با افزایش محصول تکثیرشده در طول PCR نسبت مستقیم دارد(22).

یکی از ژن­های موجود در کروموزوم Y، Sex- related Y gene (SRY) می­باشد، این ژن روی بازوی کوتاه کروموزوم Y نزدیک به سانترومر قرار دارد. از جمله عملکردهای تعیین­شده برای SRY، شروع رونویسی، اسپلایسینگ mRNA، شرکت در اسپرماتوژنز، تحرک اسپرم­ها، تعامل بین اسپرم و تخمک و همچنین تولید تستوسترون می­باشد(16، 18 و 23). با توجه به اینکه ژن SRY می­تواند بر زنده­مانی کروموزوم Y موثر باشد می­توان نقش آن را بر میزان نسبت جمعیتی کروموزومهای X و Y مورد بررسی قرار داد (5 و 17).

همچنین ژن کاندید جهت شناسایی کروموزوم X در پژوهش اخیر  Proteolipid protein (PLP) می­باشد. این ژن در همه بافت­های عصبی و غیر عصبی بیان می­شود و در همه بافتهای غیرعصبی در طی تکثیر طبیعی، مانع آپوپتوز می­شود. گرچه طبق بررسی­های انجام شده، در شرایط فیزیولوژیکی متفاوت افزایش بیان ژن PLP محرک فرآیند آپوپتوز می­باشد (21). لذا با توجه به اینکه نقش هورمون تستوسترون بر نسبت جنسیتی در نرها تاکنون بررسی نشده است پژوهش حاضر با دو هدف زیر انجام شد:

1-     تعیین نسبت جمعیت کروموزوم­های جنسی در انزال گاو­های نر هلشتاین.

2-     بررسی ارتباط بین تغییرات هورمون تستوسترون در خون و نسبت جمعیتی.

مواد و روشها 

مواد: تمام مواد شیمیایی مورد استفاده در استخراج DNA  از اسپرماتوزوئیدها، از شرکت Merck آلمان تهیه گردید. همچنین از کیت تجاری BioDyne Solis
(Cat.NO: 08-24-0000S) به منظور تکثیر قطعات مورد نظر توسط تکنیک Real-time PCR استفاده شد. 

روشها: نمونه­گیری: از 26 راس گاو هلشتاین موجود در مرکز اصلاح­نژاد ایستگاه عباس آباد مشهد، خون­گیری و اسپرم گیری به صورت همزمان و در ساعات اولیه صبح انجام شد. ابتدا اسپرم­گیری از گاوهای مورد مطالعه توسط مهبل مصنوعی انجام شد. سپس خون­گیری توسط لوله­های ونوجکت Gel-clot activator  از محل سیاهرگ دمی انجام گرفت. نمونه­ها بلافاصله به مدت 5 دقیقه با سرعت  rpm3000 سانتریفیوژ شدند. پس از جدا شدن سرم،­ نمونه­ها آماده انتقال به آزمایشگاه جهت سنجش میزان تستوسترون گردید. اندازه­گیری تستوسترون توسط کیت تجاری انسانی AccuBind ELISA (Cat. NO: 3725-300) (Enzyme-linked Immunosorbent Assay) صورت گرفت.

استخراج و تعیین کیفیت DNA: برای استخراج DNA، از پروتکل استخراج نمکی استفاده شد (15). همچنین جهت تعیین غلظت و خلوصDNA  استخراج شده، از دستگاه نانودراپ (Thermo Scientific) و ژل آگارز 1 درصد استفاده گردید.

طراحی آغازگرها: بدین منظور ابتدا توالی نوکلئوتیدی ژن­های هدف و مرجع از بانک اطلاعات ژنی، پایگاه NCBI (National Center for Biotechnology Information) به فرمت FASTA دریافت گردید. سپس در ناحیه حفاظت شده با استفاده از نرم­افزارهای Primer3 plus، با در نظر گرفتن مؤلفه­های یک آغازگر مناسب، اقدام به طراحی آغازگرها شد. برای بررسی مناسب بودن خصوصیات ترمودینامیکی و ساختار ثانویه آغازگرهای طراحی شده از نرم­افزارهای Oligo Analyser v3.1 وCalculator Oligo استفاده­گردید و در نهایت اختصاصی بودن آغازگر ژن­های هدف و مرجع بوسیله نرم­افزار Primer BLAST موجود در پایگاه اطلاعاتی NCBI مورد آزمون قرار گرفت. اطلاعات مربوط به آغازگرهای طراحی شده اختصاصی برای ژن PLP، SRY و ژن مرجع PAR (Proteinase – Activated Receptor) به شرح جدول 1 می­باشد. پس از سنتز پرایمرها، چرخه­های دمایی تکثیر قطعات ژنی مورد نظر با استفاده از روش end point PCR تعیین گردید و نتیجه آن بوسیله الکتروفورز بر روی ژل آگارز 2 درصد بررسی شد.

 

جدول 1- آغازگرهای مورد استفاده در فرآیند Real-time PCR

نام ژن

توالی آغازگر

شماره بانک ژنی

دمای اتصال آغازگر(Cº)

طول محصول(bp)

PLP

F:5´-GAGGGAGGGTGGATCATAGA-3´

R:5´-:CCTCTGGGACCTTCAACAAT-3´

AJ009913-1

60

90

SRY

F:5´-CTCAGACATCAGCAAGCAGC-3

R:5´-GTAGTCTCTGTGCCTCCTCA-3

EU581861-1

60

89

PAR

F:5´-GCCATCACATCTGAGACCAC-3

R:5´-GACTCAGCATCTCGAAGCAA-3

AC234910-2

60

79

جدول 2- چرخه دمایی مورد استفاده در واکنش Real-time PCR

 


واکنش Real-time PCR: طی این مرحله، واکنش زنجیره­ای پلیمراز برای نمونه­های DNA حاصل از اسپرماتوزوئید با 3 تکرار (Replicate Triplicate) آزمایشی و 1 تکرار کنترل (بدون الگو(NTC))، برای ژنهای PLP وSRY و ژن مرجع PAR با استفاده از دستگاه
ABI (Applied Biosystems, Sequence Detection Systems (Step one) ) انجام شد. پس از آماده­کردن پلیت، تنظیمات مربوط به دستگاه انجام و تحت دستورالعمل جدول 2 چرخه­های دمایی واکنش­ها طی سه مرحله زمانی صورت گرفت.

تجزیه و تحلیل داده­ها: برای آنالیز داده­های حاصل از Real-time PCR، ابتدا با استفاده از نرم­افزار Step-One ABI نسخه 1/2، یک گزارش از کلیه اطلاعات موجود به صورت فایل Word استخراج شده و سپس به نرم­افزار Excel انتقال داده ­شد.

2-2-6- محاسبه درصد نسبی ژن PLP و SRY: پس از بررسی و تحلیل مراحل فوق مقادیر مربوط به چرخه آستانه ( ) حاصل از تکرارهای بیولوژیکی و تکنیکی هر نمونه وارد نرم­افزار Excel گردید. به­منظور محاسبه درصد نسبی ژن PLP و SRY در اسپرماتوزوئیدهای جمع­آوری شده از گاوهای مورد مطالعه، میانگین  برای تکرارهای تکنیکی محاسبه شد. سپس با استفاده از رابطه ذیل میزان  تعیین گردید: 

 = -

 = -

 = -

پس از تعیین میزان  برای تمامی نمونه­ها، میزان  محاسبه شد.

تجزیه و تحلیل آماری: تجزیه و تحلیل آماری داده­های بدست آمده با استفاده از نرم­افزار SAS (Statistical Analysis Software) نسخه 1/9 انجام شد. قبل از تجزیه و تحلیل داده­ها، ابتدا با استفاده از رویه تک متغییری (Univariate Analysis) آزمون نرمال بودن داده­ها انجام و سپس آنالیز آماری با استفاده از آزمون t-test انجام شد. همچنین در نمونه­های مورد مطالعه با استفاده از رویه Corr در نرم­افزار SAS ضرایب همبستگی پیرسون بین میزان ژن PLP و SRY با تستوسترون خون محاسبه شد.

نتایج و بحث 

نتایج بررسی غلظت تستوسترون خون در جدول زیر ذکر شده است(جدول 3).

نمودار تکثیر ژن PLP، SRY و PAR تکثیر مناسب پرایمرهای هر سه ژن را تائید نمود (شکل 1).

همچنین آنالیز منحنی ذوب که یکی از مراحل اصلی در بررسی داده­های حاصل از Real-time PCR می­باشد در شکل2 ( نمودارهای الف، ب و ج) نشان داده شده است. نمودار قله ذوب ژنSRY ، PLP و PAR نشان­دهنده تکثیر اختصاصی قطعات مورد نظر می­باشد.

جدول3- غلظت تستوسترون خون در گاوهای هلشتاین

تستوسترون خون             

شماره دام 

4/11

1

5/7

2

12

3

6

4

5/6

5

2/7

6

5/12

7

5/6

8

:

:

6/11

26

39/2 ± 45/9

میانگین

 

 

 

 

 

 

 

 


شکل 1-  نتیجه الکتروفورز محصولات  واکنش زنجیره ای پلیمراز بر روی ژل آگارز2 درصد

 

 

نمودار الف 

 

نمودار الف

نمودار ب

 

نمودار ج

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


شکل2- منحنی ذوب ژن های  PAR (منحنی الف)،SRY (نمودارب) و PLP (نمودار ج)

 

نتایج آنالیزهای آماری اطلاعات حاصل از Real-time PCR در تحقیق حاضر نشان داد که میانگین حداقل مربعات کروموزوم Y و X به ترتیب برابر با 15/0±23/1 و 02/0±71/0 بود و میان جمعیت اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY و PLP از نظر آماری تفاوت معنی­داری وجود دارد (05/0P< ) (جدول4). همچنین همبستگی نسبی ژن SRY با غلظت تستوسترون خون 38/0 برآورد شد. این نتایج نشان می­دهد با افزایش سطح تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY به طور معنی داری (05/0P<) افزایش یافت. همچنین همبستگی بین ژن PLP و تستوسترون خون 67/.- برآورد ­شد لذا با افزایش غلظت تستوسترون میزان نسبی اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن PLP به طور معنی­داری (01/0P<) کاهش یافت.

 

 

جدول4- مقایسه میانگین­ جمعیت اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY و PLP

                                     اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY       

               اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن PLP

میانگین حداقل مربعات                  15/0 ±  a23/1

                            02/0± b71/0

        (a و bنشان دهنده اختلاف آماری می باشد)

 

همانطور که بیان شد، عوامل گوناگونی جهت برهم زدن اصل فیشر (نسبت جنسی 50 به 50 ) شناخته شده­است. در واقع این نسبت تنها مربوط به فرایند میوز می­باشد ولی مسیری که اسپرماتوسیت­های ثانویه پس از فرآیند اسپرماتوژنز )میوز اسپرماتوسیت های اولیه در بافت اپیتیلیوم سمینیفر) جهت لقاح با اووسیت طی می­نماید سبب تغییر در نسبت جنسی کروموزوم­های X وY اسپرماتوزوئیدها می­گردد. همچنین پس از این فرآیند نقش کلیدی اووسیت در جذب متفاوت اسپرماتوزوئیدها را نیز نمی­توان نادیده گرفت (2 و7). یکی از مهمترین فاکتورهای زنده­مانی ژرم سل­ها در مردان، هورمون­ها و عمدتاً تستوسترون می­باشند. زیرا تستوسترون از طریق تنظیم مسیر خاص ژن­های آپوپتوز در زنده­مانی ژرم سل­ها نقش دارد. بنابراین نتایج این تحقیق با نتایج سامولی و همکاران (2008) و گرانتو همکاران (2005) مطابقت دارد. همچنین ژائو و همکاران (2001) و ژانگ و همکاران (2003) پیشنهاد کردند مصرف تستوسترون منجر به القای آپوپتوز اسپرماتوسیت و اسپرماتید با افزایش FAS/FASL می­گردد و با افزایش بیان BAX/BCL2 هر دو مسیر درونی و بیرونی آپوپتوز فعال می­شود. تستوسترون احتمالاً یا از طریق آنتی ژن­ها و یا از طریق گیرنده مرگ موجب تغییر نسبت جنسیتی می­شود زیرا ماخسیدا و همکاران (2005 و 2006) نشان دادند پس از 6 هفته هورمون تراپی با تستوسترون به همراه پروژسترون رهاشدن اسپرماتوزوئیدها (Spermiation)، تعداد اسپرماتوزوئیدها سرکوب شده و نهایتاً اولیگواسپرمی افزایش می­یابد. سامولی و همکاران (2008) گزارش کردند افزایش 1 سطح تستوسترون و  1 گلوکز در موش­های ماده منجر به افزایش 19% انحراف نسبت جنسیتی به سمت نرها می­شود. گرانت و ایروین (2005) نشان دادند غلظت بالای تستوسترون فولیکولی منجر به افزایش تشکیل زیگوت های نر ­شده است که ممکن است بر اثر تحرک متفاوت Y و یا زنده ماندن اسپرم حاوی Y شود. همچنین در برخی پژوهشها بر نقش هورمون­های استرس همانند کورتیکوسترون و پیش­سازهای استروژن که منجر به انحراف نسبت جنسیتی به سمت ماده­زایی می­شود تاکید شده­ زیرا جنین نر در مقایسه با جنین ماده در برابر هورمون­های استرس به سقط حساس­تر می­باشد (24).

اسکوف و همکاران (2004) نیز در پژوهشی بر روی اسپرماتوگنیا (به عنوان یک بافت غیرعصبی) در موش نشان دادند سطح بیان ژن PLP میزان آپوپتوز را تعدیل می­کند. زیرا در موش­هایی که تظاهر بیش از حد PLP وجود داشت میزان آپوپتوز نیز افزایش یافت و برعکس. آنها همچنین بیان کردند افزایش بالای بیان PLP منجر به اسیدی شدن چشمگیر مایع خارج سلولی می­شود که این امر به خودی خود منجر به افزایش آپوپتوز می­شود.

همچنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که تفاوت معنی­دار در نسبت جمعیتی اسپرماتوزوئیدهای مورد بررسی لزوماً منجر به موفقیت بیشتر اسپرماتوزوئیدهای حامل ژن SRY برای تشکیل زیگوت نیست. زیرا در تشکیل زیگوت عوامل بسیاری، از جمله زنده­مانی، سرعت حرکت اسپرماتوزوئیدها و همچنین شرایط فیزیولوژیکی جنس ماده دخیل هستند ولیکن افزایش هورمون تستوسترون منجر به افزایش اسپرماتوزئیدهای حاوی کروموزومY  شده است. مطالعات مولکولی اندکی مکانیسم تستوسترون بر آپوپتوز ژرم سل­ها را مورد بررسی قرار داده ­است.  لذا پیشنهاد می­گردد نقش این هورمون در فرآیند اسپرماتوژنز و مسیر سیگنالینگ آپوپتوز در پژوهش­های آتی بررسی گردد.

سپاسگزاری: با نهایت احترام و سپاس از جناب آقای مهندس جعفری و کلیه پرسنل مرکز اصلاح نژاد عباس­آباد مشهد که در تهیه نمونه­های این پژوهش ما را یاری نمودند.

1- جواهری زاده،  هژیر. 1378. فیزیولوژی غدد درون­ریز. انتشارات شادگان .  صفحه 325.
2- ضمیری، محمد جواد. 1385. فیزیولوژِی تولید مثل. انتشارات حق شناس.  صفحه 64 .
 
3- Cheryl S and Roberts R. (2004) Maternal Diet and Other Factors Affecting Offspring Sex Ratio. Biolology of reproduction. 1063–1070
4- Chunjin L, Yongfeng S, Kangle Y, Chengjiao L, Xiaoling Z, Chen1 L and Zhou X. (2011) Detection of the SRY Transcript and Protein in Bovine Ejaculated Spermatozoa. Asian-Australian journal of animal science. 24(10): 1358 - 1364
 5- Denny P, Swift S, Connor F and Ashworth A. (1992)  An SRY-related gene expressed during spermatogenesis in the mouse encodes a sequence-specific DNA-binding protein. The Embo Journal. 11(10): 3705 - 3712
6- DiNapoli L and Capel B. (2008) SRY and the Standoff in Sex Determination. Molecular Endocrinology .22(1): 1–9
7- Dominko T and First N. (1997) Timing of meiotic progression in bovine oocytes and its effect on early embryo development. Molecular Reproduction and Development. 47: 456–467
8- Grant V. (1994) Maternal dominance and the conception of sons. British Journal of Medical Psychology. 67: 343–351
9- Grant VJ and Irwin RJ. (2005)  Follicular fluid steroid levels and subsequent sex of bovine embryos. Experimental Zoology. 303: 1120–1125
10- Guyton, A. C and J. E, Hall. 11th Edition. Medical physiology. Elsevie. pp: 318
11- Hafez, B. (7th Edition). Reproduction in Farm Animals. Black well. pp: 258
12- James WH. (2004) Further evidence that mammalian sex ratios at birth are partially controlled by parental hormone levels around the time of conception. Human Reproduction. 19(6): 1250-1256
13- Jimenez A, Gutierrez-Adan A, Fuentes dl, Pintado B. (2001) Relationship between time to synchrony of embryo transfer and sex ratio on mice. Theriogenology. 55: 1, 500
14- Makhsida N, Grace Yan J, Fisch H and Shabsigh R. (2005) Hypogonadism and metabolic syndrome: implication for testosterone therapy. The Journal of Urology. 174: 827–834
15- Miller SA, Dykes DD and Polesky HF. (1988) A simple salting out procedure for extracting DNA from human nucleated cells. Nucleic Acids Research. 16: 12-15
16- Modi D, Shah C, Sachdeva G, Gadkar S, Bhartiya D and Puri C. (2005) Ontogeny and cellular localization of SRY transcripts in the human testes and its detection in spermatozoa. Reproduction. 130: 603–613
17- Parati K, Bongioni G, Aleandri R and Galli A. (2006) Sex ratio determination in bovine semen: A new approach by quantitative real time PCR. Theriogenology. 66: 2202–2209
18- Paul DW, Wallis MC, Graves JAM. (2007) Mammalian sex Origin and evolution of the Y chromosome and SRY. Seminars in Cell and Developmental Biology. 18: 389–400
19- Samuli H and J Jokela. (2008) Temperature-related birth sex ratio bias in historical Sami: warm years bring more sons. Biology Letters. 4: 60-62
20- Scanlon VC and Sanders T. (2007) Essentials of Anatomy and physiology. F. A. Davis. pp: 156
21- Skoff RP, Bessert DA, Cerghet M, Franklin MJ, Rout UK, Nave KA, Carlock L, Ghandour MS and Armant DR. ( 2004) The myelin proteolipid protein gene modulates apoptosis in neural and non-neural tissues. Cell Death and Differentiation. 11: 1247–1257
22- Tevfik Dorak M. (2006) Real-time PCR. Newcastle-upon-UK. Taylor & Francis Group. 1-25
23- Vatten LJ, Skjaerven R. (2004) Offspring sex and pregnancy outcome by length of gestation. Early human development . 76: 47–54
24- William HJ. (2004) Further evidence that mammalian sex ratios at birth are partially controlledmby parental hormone levels around the time of conception. Human Reproduction.19(6): 1250-1256 
25- Zhang ZH, Zhou XC, Wei P, Hu ZY and Liu YX. (2003) Expression of Bcl-2 and Bax in rhesus monkey testis during germ cell apoptosis induced by testosterone undecanoate. Archives of Andrology. 49: 439–447
  • تاریخ دریافت: 21 اسفند 1392
  • تاریخ بازنگری: 15 اردیبهشت 1393
  • تاریخ پذیرش: 16 اردیبهشت 1393