نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیات علمی دانشگاه کوثر
2 کارشناس ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی، مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی و سرطان، بیمارستان قائم (عج)، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد،
چکیده
زمینه و هدف: ارزش تشخیصی جهش ها در بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد (AML)، در مدیریت بیماران پرخطر و بکارگیری درمان هدفمند موثر است. یکی از این جهش ها در ژن FLT3 ، گزارش شده که محققان آن را به عنوان نشانگری ارزشمند برای تشخیص AML معرفی نمودهاند. هدف ما در مطالعه، بررسی شیوع دو جهش شایع در ژن FLT3 به عنوان یک شاخص مولکولی موثر و ارزشمند در تشخیص و درمان AML با کاریوتایپ طبیعی در شمال شرق ایران بود.
روش کار: نمونه مغز استخوان تازه از 83 بیمار مبتلا به AML که هنوز درمان نشده اند و کاریوتایپ طبیعی داشتند، از لحاظ وجود دو نوع جهش در ژن FLT3 با انجام PCR برای تشخیص جهش FLT3-TKD و PCR-RFLP برای تشخیص جهش FLT3-ITD، مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها: شیوع جهش در ژن FLT3، در بیماران AML در حدود 7/27 درصد تشخیص داده شد. از کل بیماران 3/19 درصد جهش FLT3-ITD و 4/8 درصد جهش FLT3-TKD را نشان دادند. اغلب بیماران حاوی جهش از لحاظ تشخیص ریختشناسی مطابق با طبقه بندی FAB، در زیر گروه M2 قرار داشتند. برخلاف سن و جنس، افزایش تعداد گلبول سفید در میان بیماران حامل جهش های FLT3 معنی دار بود. ( 0.05>p).
نتیجه گیری: استفاده از جهش های ژن FLT3 به عنوان نشانگرهای زیستی در ترسیم تصویر واضحی از پروسه های پاتوفیزیولوژیک دخیل در بیماری ها بسیار کارایی دارند و سبب می شوند تا تشخیص بیماری، پیگیری بیماران بصورت معنی داری بهبود یابد، بنابراین پزشکان تصمیمات درمانی هدفمندتری خواهند گرفت.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Prevalence analysis of FLT3 mutations in patients with acute myeloid leukemia with normal karyotype in Northeastern Iran
نویسندگان [English]
1 Department of cell and molecular biology, Faculty of science, Kosar university of Bojnord
2 Ghaem Hospital, Mashhad, Razavi Khorasan Province
چکیده [English]
Background and Objectives: Mutations in the FLT3 gene have already been reported in leukemia especially acute myeloid leukemia (AML). The diagnostic value of such mutations in leukemia is in the management of high-risk patients and the targeted therapy of diseases. Recently, the researchers provide this important molecular marker in diagnosis of AML patients. Our aim in this study is to analysis the prevalence of the FLT3 gene mutations as a valuable molecular marker which could be used in the diagnosis and treatment of AML patients with normal karyotype and prevalence survey of mutation in Northeast Iran.
Method: In this study, fresh bone marrow samples from 83 patients with untreated acute myeloid leukemia which have normal karyotype were evaluated for the presence of two mutations in the FLT3 gene by PCR and PCR-RFLP (to detect FLT3-ITD mutation).
Results: The prevalence of mutation in FLT3 gene was 27.7% between AML patients. Of all patients, 19.3% showed FLT3-ITD mutation and 8.4% FLT3-TKD mutation. Most patients with mutations were in the M2 subgroup. Regardless of age and sex, there was a significant increase in white blood cell count among patients carrying FLT3 mutations (p< 0.05).
Conclusion: The use of mutations such as FLT3-ITD and FLT3-TKD as biomarkers are highly effective in generating a more comprehensive picture of the pathophysiological processes involved in the diseases and can significantly improve disease diagnosis, follow-up and monitoring of patients, so physicians will make more targeted treatment decisions.
کلیدواژهها [English]
بررسی شیوع دو جهش در ژن FLT3 در میان بیماران مبتلا به لوسمیهای حاد میلوئیدی با کاریوتایپ طبیعی در شمال شرق ایران
سعیده قضایی زیدانلو1* و نفیسه امینی2
1 ایران، بجنورد، دانشگاه کوثر بجنورد، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی سلولی و مولکولی
2 ایران، مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی و سرطان، بیمارستان قائم (عج)، گروه زیست شناسی سلولی و مولکولی
تاریخ دریافت: 09/01/1399 تاریخ پذیرش: 24/02/1399
چکیده
ارزش تشخیصی جهشها در بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد (AML)، در مدیریت بیماران پرخطر و به کارگیری درمان هدفمند مؤثر است. یکی از این جهشها در ژن FLT3 ، گزارش شده که محققان آن را به عنوان نشانگری ارزشمند برای تشخیص AML معرفی نمودهاند. هدف در این مطالعه، بررسی شیوع دو جهش شایع در ژن FLT3 به عنوان یک شاخص مولکولی مؤثر و ارزشمند در تشخیص و درمان AML با کاریوتایپ طبیعی در شمال شرق ایران بود. نمونه مغز استخوان تازه از 83 بیمار مبتلا به AML که هنوز درمان نشده اند و کاریوتایپ طبیعی داشتند، از لحاظ وجود دو نوع جهش در ژن FLT3 با انجام PCR برای تشخیص جهش FLT3-TKD و PCR-RFLP جهت تشخیص جهش FLT3-ITD، مورد ارزیابی قرار گرفت. شیوع جهش در ژن FLT3، در بیماران AML در حدود 7/27 درصد تشخیص داده شد. از کل بیماران 3/19 درصد جهش FLT3-ITD و 4/8 درصد جهش FLT3-TKD را نشان دادند. اغلب بیماران حاوی جهش از لحاظ تشخیص ریختشناسی مطابق با طبقه بندی FAB، در زیر گروه M2 قرار داشتند. برخلاف سن و جنس، افزایش تعداد گلبول سفید در میان بیماران حامل جهشهای FLT3 معنی دار بود. ( 0.05>p). استفاده از جهشهای ژن FLT3 به عنوان نشانگرهای زیستی در ترسیم تصویر واضحی از پروسه های پاتوفیزیولوژیک دخیل در بیماریها بسیار کارایی دارند و سبب می شوند تا تشخیص بیماری، پیگیری بیماران به صورت معنی داری بهبود یابد، بنابراین پزشکان تصمیمات درمانی هدفمندتری خواهند گرفت.
واژه های کلیدی: لوسمی میلوئیدی حاد ، ژن FLT3، جهش FLT3-ITD، جهش FLT3-TKD، شمال شرق ایران
* نویسنده مسئول، تلفن: 09386846609، پست الکترونیکی: Ghazaeys@kub.ac.ir
مقدمه
لوسمی میلوئیدی حاد (AML) یکی از شایع ترین سرطانها در جهان است بطوریکه بر اساس گزارش مؤسسه ملی سرطان آمریکا هر ساله بیش از 13000 نفر در آمریکا به آن مبتلا می شوند و بیش از 25/1 درصد مرگ ناشی از سرطان را در دنیا به خود اختصاص می دهد (18 و 26). AML دومین سـرطان خـون شـایع (5/18 درصد) و سومین سرطان خون کشنده در ایران به شمار می آید (35). بیماری AML گروه هتروژنـی از بیمـاریهـای بدخیم سلولهای پیش ساز سیستم خونساز است که قادر بـه بلــوغ طبیعی نمــی باشــد و با افزایش تعـداد میلـو بلاسـتهـا و سلولهای نارس در مغز استخوان و خون محیطی همراه است. عوامل مختلفی در ایجـاد AML دخیـل هـستند از جمله می توان به ژنتیک، تابش اشعه، ویروسها، بیمارهای نقص ایمنی، جهش تأثیر گذار در تکثیر و تمایز سلولی و ... اشاره کرد (8 و 14). امروزه تشخیص لوسمی حاد با روشهای مختلف بافت شناسی، ایمونولوژیکی، سیتوژنتیکی و مولکولی انجام میگیرد. روشهای بافتی و ایمونولوژیکی نمیتواند به عنوان وسیلهای برای پیشبینی وضعیت بیماران به کار گرفته شود. با توجه به ریسک فردی عود این بیماری، روشهای درمانی مؤثر سعی در تغییر شدت لوسمی میلوئیدی حاد دارند. تهیه کاریوتایپ از جمله پارامترهای قوی پیش آگهی در AML بوده اما 30-50 درصد از بیماران AML کاریوتایپ طبیعی داشته در نتیجه یک پیش آگهی متوسط دارند (8، 16 و 26). از آنجا که AML با کاریوتایپ طبیعی، با توجه به جنبه های مولکولی این بیماری، یک بیماری ناهمگون محسوب می شود، تعریف نشانگرهای مولکولی مناسب برای تعیین پیش آگهی و برای تشخیص حداقل بیماری باقی مانده (MRD) از اهمیت زیادی برخوردار است.
ژن FLT3 (fms-like tyrosine kinase 3) که پروتئین تیروزین کینازی شـبه FMS را کد می کند، از گیرنده های خارج سـلولی پیش سازهـای خـونی و متعلق بـه خـانواده گیرنـده هـای تیـروزین کینـازی کـلاس III می باشد (30 و 31). این ژن، در بازوی بلند کرومـوزوم 13 (13q12,2) قرارگرفته و در سلولهای خونـساز نابـالغ، جفـت، گنادها و مغز بیان می شود )8(. ایـن گیرنـده بـا سـایر تیـروزین کینازها از قبیل c-KIT و PDGFR مشابهت دارد )1 و 29(. جهشها در ژن FLT3 ابتدا در سال 1974 شناسایی شد و در میان بیماران مبتلا به لوسمی حاد میلوئیدی، بیشترین فراوانی نقص ژنتیکی را شامل می شوند. دو نوع جهش در ژن FLT3 در نتیجه فعال سازی مداوم ژن در بیماران AML مشاهده شده است که شامل، جهش شناخته شده مضاعف شدن پشت سر هم داخلی (ITD) و جهش نقطه ای در موقعیت D835 (TKD) می باشند. نتیجه این جهشها، باعث فعالیت مداوم و پایدار تیروزین کینازی گیرنده FLT3 بدون تحریک به وسیله لیگاند می شود که تکثیر مستقل از فاکتور رشد را دارند (9، 10 و 13). جهش FLT3 یکی از جهشهای سوماتیک است که در 20 تا 27 درصد از بزرگسالان مبتلا به AML مشاهده شده و می تواند به صورت بالقوه برای درمانهای مولکولی هدفدار لوسمی، در نظر گرفته شود و تمرکز مطالعات اخیر بر روی توسعه مهارکننده های FLT3 در این لوسمی می باشد (5 و 19).
هدف در این مطالعه، بررسی شیوع دو جهش شایع در ژن FLT3 به عنوان یک شاخص مولکولی مؤثر و ارزشمند در تشخیص و درمان بیماران AML با کاریوتایپ طبیعی و آنالیز میزان شیوع آن در بخشی از شمال شرق ایران است. همچنین مقایسه شباهتها و تفاوتهای یافتههای این تحقیق با گزارشهای دیگر از سایر کشورها به منظور افزایش آگاهی پزشکان و خونشناسان در مورد فراوانی و ماهیت جهش منتهی به بدخیمیهای خونی است. هر چه پزشکان در زمینه نوع و میزان شیوع این اختلالات ژنتیکی که در سرطانهایی مانند AML دخیل اند، آگاه تر باشند میتوانند الگوی درمانی کارآمدتر و مفیدتری را برای بهبود کیفیت زندگی و طول عمر بیماران تعریف نمایند.
مواد و روشها
افراد مورد مطالعه و نمونهگیری - ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه با شناسه اخلاق IR.NKUMS.REC.1398.101، بیماران پس از اخذ رضایت نامه کتبی وارد مطالعه شدند. رضایت نامه شامل معرفی پژوهش، بیان مزایا و خطرات، راه حل برای جبران خطرات، روش نمونهگیری، دارو درمانی یا سایر خدمات، محرمانه بودن این مطالعه، پاسخگویی به پرسشها و حق انصراف در خروج از مطالعه میباشد. بیماران با آگاهی کامل از موارد فوق رضایت خود را به عنوان یک فرد مورد مطالعه در پژوهش اعلام کردند. کلیه اطلاعاتی که از بیمار گرفته شد و نیز نام وی محرمانه باقی ماند و نتایج تحقیقات به صورت کلی و درقالب اطلاعات گروه مورد مطالعه منتشر گردید.
جمعآوری نمونه: نمونه مغز استخوان تازه از 83 بیمار مبتلا به AML که هنوز درمان نشده و کاریوتایپ طبیعی داشتند همراه با نمونه خون 80 فرد سالم از لحاظ بیماری AML که در سال 2018 در بیمارستان قائم (مشهد) بستری بودند به عنوان کنترل بررسی شد. گروه کنترل شامل افراد بدون سابقه پزشکی هرگونه سرطان خون بودند. قبل از شروع مطالعه شمارش گلبولهای سفید خونی انجام شد. لامگیری از مغزاستخوان و خون محیطی انجام شد و وضعیت بیماران و گروه کنترل از لحاظ بیماری AML تأیید گردید. بررسی لامهای مغز استخوان و خون محیطی با رنگآمیزی گیمسا و رنگآمیزی سلولی-شیمیایی میلوپراکسیداز و تشخیص ریختشناسی مطابق با طبقه بندی FAB (نسخه تجدید نظر شده) انجام شده )7 و 37( تا بیماران در یکی از هشت زیرگروه AML شامل: M0، M1، M2،M3 ، M4، M5، M6 و M7 طبقه بندی شوند. لوله های حاوی نمونه تا زمان تخلیصDNA در فریزر نگهداری شدند. برای تشخیص جهش، DNA ژنومی با استفاده از فنل کلروفرم - ایزوآمیل الکل از 2 میلی لیتر مغز استخوان تازه یا سلولهای خونی محیطی پس از جداسازی سلولهای تک هسته ای با استفاده از Ficoll، استخراج شد. غلظت DNA با سنجش نسبت A260/ A280 مشخص شد و سپس با آب دوبار تقطیر در حجم یک میکروگرم در میلی لیتر رقیق شد. تکثیر قطعات بر اساس پرایمر های طراحی شده و به کمک واکنش زنجیره ای پلیمراز مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی وجود جهش به روش PCR: پرایمرهای مورد نیاز برای بررسی جهش ژنی توسط آزمایش PCR در جدول 1 آمده است.
جدول 1- مشخصات پرایمرها و اندازه محصول PCR (FLT3-ITD) و PCR-RFLP (FLT3-TKD) آنها
نام |
پرایمر مستقیم |
پرایمر معکوس |
طبیعی |
جهش یافته |
منبع |
FLT3-ITD |
5´-GCAATTTAG-GTATGAAAGCCAGC-3´ |
5´-CTTTCAGCATTTTGACGGCAACC-3´ |
328 bp |
328 , >328 bp |
(19) |
FLT3-TKD |
5´-CCGCCAGGAACGTGCTTG-3´ |
5´-GCAGCCTCACATTGCCCC-3´ |
46, 68 bp |
114, 46 , 68 bp |
(33) |
واکنش PCR در حجم کل 20 میکرولیتر حاوی یک میکرولیتر DNA (100 ng/μl)، ده پیکو مول از هر پرایمر، 10 میلی مولار از dNTP، 5/2 واحد Ex-Taq DNA polymerase ( Takara, Japan) در بافر 10X حاوی ( 10 mmol/l Tris–HCl (pH 8.3),
50 mmol/l KCl and 1.5 mmol/l MgCl2) انجام شد. برنامه PCR در 35 سیکل طبق جدول 2 برای هر کدام از جهشها اعمال گردید.
محصولPCR در دمای 20- درجه سانتی گراد تا انجام مراحل پس از PCR نگهداری شد. بررسی پلی مورفیسم قطعات حاصل از برش آنزیم محدودالاثر (RFLP) برای شناسایی جهشهای FLT3-TKD استفاده شد. زیرا کدون D835 توالی نوکلئوتیدی GATATC است که جایگاه شناسایی آنزیم محدودالاثر Eco RV را دارا می باشد. محصول PCR توسط آنزیم محدودالاثر Eco RV برش خورده که قطعات حاصل از برش 68 و 46 جفت بازی هست. جهش D835 یک باند اضافی برش نخورده 114 جفت بازی را نشان می دهد.
الکتروفورز روی ژل آگارز انجام شد. محصولات PCR برای جهشها توسط الکتروفورز ژل آگارز 3 درصد تشخیص داده شد. در واکنش نمونه هتروزیگوت برای جهش FLT3-ITK، قطعاتی که در PCR تولید می شود شامل قطعات 328 جفت بازی برای ژن در حالت طبیعی و برای ژن در حالت جهش یافته محصولی با طول بیشتر از 328 جفت باز می باشد. اندازه محصولات PCR در جدول 1 ذکر شده است.
جدول 2- برنامه دمایی و زمانی برای واکنش PCR
Mutation |
Number of cycles |
Time |
Temperature, °C |
Step |
FLT3-ITD |
1 |
5min |
94 |
Initial denaturation |
35 |
30 s |
94 |
Denaturation |
|
30 s |
60 |
Annealing |
||
60s |
72 |
Extension |
||
1 |
10min |
72 |
Final Extension |
|
|
|
|
|
|
FLT3-TKD |
1 |
5min |
94 |
Initial denaturation |
35 |
30 s |
94 |
Denaturation |
|
30 s |
66 |
Annealing |
||
|
60s |
72 |
Extension |
|
1 |
10min |
72 |
Final Extension |
جهش FLT3-ITDیا D835 توسط الکتروفورز محصولات تکثیر شده پس از هضم با آنزیم Eco RV تشخیص داده شد. محصولات تکثیر شده از آللهای طبیعی به وسیله Eco RV به دو باند 68 و 46 جفت باز برش خوردند. محصولات تکثیر شده با جهشهای D835، باند برش نخورده به اندازه 114 جفت باز دارند (جدول 1 و شکل 1) که با الکتروفورز ژل آگارز مشاهده شد. با توجه به اینکه با افزودن کنترل منفی ضروری است تا هضم کامل توسط Eco RV تضمین شود، در نتیجه امکان کسب نتایج مثبت کاذب در نمونه های بیمار از بین می رود. نمونه های حاوی آلل طبیعی و جهش یافته FLT3 در شکل 1، نشان داده شده است.
شکل 1- شکل شماتیک بخشی از ژن FLT3 و محصولات حاصل از PCR و PCR-RFLP. Wild type: طبیعی؛ Mutant: جهش یافته؛ JM: نزدیک غشاء
آنالیزهای آماری: کلیه دادهها با سه بار تکرار آزمایش و به دست آوردن مقادیر mean±SD به دست آمد. برای مقایسه آماری دادهها از آنالیز واریانس (ANOVA) استفاده و مقادیر p کمتر از 05/0 (P< 0.05) معنیدار تلقی شدند. رابطه آماری و معنیدار بودن ارتباط جهش با سن، جنس و زیرگروه M بیماران با استفاده از آنالیز t-test بررسی شد. کلیه محاسبات آماری با نرمافزار GaphPad Prism نسخه 5.01 انجام گرفت.
نتایج
مشخصات بالینی و آزمایشگاهی همه بیماران: در این تحقیق 83 بیمار مبتلا به AML تازه تشخیص داده شده شامل 45 مرد (2/54 درصد) و 38 زن ( 8/45 درصد) در محدوده سنی 1 تا 62 سال ( در زمان تشخیص) وارد مطالعه شدند. نسبت جنسها در این مطالعه 2/1 محاسبه شد. شمارش گلبولهای سفید خونی بیماران رنج 103× 9 تا 103× 293 را نشان داد. یافته های تشخیصی بالینی و آزمایشگاهی بیماران در جدول 3 خلاصه شده است.
جدول 3- مشخصات بالینی و آزمایشگاهی 83 مورد AML با 80 مورد کنترل مقایسه شده است
|
گروه ML |
گروه کنترل |
p-Value |
||
سن ( سال) |
SD |
Mean |
SD |
Mean |
|
616/18 |
2/28 |
2/19 |
6/30 |
725/0 |
|
تعداد گلبول سفید (لیتر/106×) |
58/71 |
34/77 |
23/2 |
37/6 |
008/0 |
شیوع جهش FLT3-ITD و FLT3-TDK: نتایج PCR به دست آمده برای جهشهای FLT3-ITD و FLT3-TKD بر روی ژل آگارز 3 درصد با کمک رنگ آمیزی با ژل رد (رنگ ایمن) مشاهده گردید (شکل 2). هم کنترل مثبت و هم کنترل منفی در واکنش PCR به کار گرفته شد. جهش در ژن FLT3، (FLT3-ITD و FLT3-TKD) در 83 مورد از بیماران AML بررسی شد. از میان بیماران AML تعداد 12 مرد و 11 زن (23 نفر) جهشهای FLT3 را نشان دادند (7/27 درصد). از این میان 16 نفر ( 3/19 درصد) از کل بیماران جهش FLT3-ITD و 7 نفر ( 4/8 درصد) از کل بیماران جهش FLT3-TKD را نشان دادند. در میان جهش یافته ها، شیوع جهش FLT3-ITD 6/69 درصد و جهش FLT3-TKD 4/30 درصد به دست آمد. رابطه معناداری میان جنس و سن افراد دارای جهش و وقوع جهش FLT3 در بیماران AML یافت نشد ( 0.05>p). به علاوه 39 درصد از بیماران حاوی جهش در زیر گروه M2 قرار داشتند اما رابطه میان زیرگروه AML و وقوع جهش FLT3 در بیماران AML معنادار نبود (0.05<p). بیماران دارای جهشFLT3 در زیرگروههای M5، M6 و M7 قرار نداشتند. مقایسه تعداد گلبول سفید در میان بیماران و گروه کنترل نشان داد که متوسط تعداد گلبول سفید در میان بیماران حاوی جهش FLT3 به صورت معنی داری بیشتر است. ( 0.05>p).
شکل 2- الکتروفورز محصولات PCR مرتبط با جهشهای FLT3-ITD/TKD. الف) محصول PCR برش خورده با آنزیم Eco RV مربوط به شناسایی جهش FLT3-TKD. ب) محصول PCR جهش FLT3-ITD. (Neg.: نمونه فاقد جهش و Pos. : نمونه جهش یافته، M: مارکر)
بحث
لوسمی حاد میلوئیدی شامل سندرمهای متعدد و مجزا با ویژگیهای بالینی، ریختشناسی، فنوتیپی و سیتوژنتیکی خاص میباشد و بهترین ناهنجاری است که به خوبی از سایر سندرمهای این گروه از لحاظ بیماریزایی، قابل تمیز بوده و میتواند به طور بالقوه در شناسایی عوامل دخیل در ایجاد این لوسمی مشارکت کند. توزیع خاص زیرگروههای AML در جمعیتهای مختلف انسانی امکان درک بهتری از عوامل ژنتیکی و محیطی دخیل در پیدایش خود را فراهم میسازد )25(. اگر چه کاریوتایپ به عنوان یکی از مهمترین عوامل پیش آگهی در AMLشناخته شده است و داده های سیتوژنتیکی به طور فزآینده ای برای تفکیک بیماران در گروههای پیش آگهی مجزا مرتبط با روشهای درمانی مدرن سازگار با خطر، استفاده می شود )24( اما مطالعات متعدد نشان می دهد که بیماران AML اغلب کاریوتایپ های طبیعی دارند (33) و از نظر مولکولی یک گروه ناهمگن هستند که این اختلافات مولکولی احتمالاً با پیش آگهی بیماری در آنها مرتبط است. بنابراین، شناسایی نشانگرهای مولکولی جدید و اعتبار سنجی آینده نگرانه آنها در درمانی بیماری بسیار مهم است (21 و 32). به همین دلیل در این بررسی، میزان شیوع جهشهای FLT3 در بیماران AML با کاریوتایپ طبیعی شمال شرق ایران مورد مطالعه قرار گرفته است.
در این مطالعه کوهورت، میزان شیوع جهش FLT3 در مجموع 7/27 درصد گزارش شد که این مقدار با سایر مطالعات در این زمینه همخوانی دارد ( 20-35 درصد) )22،27 و 34(. جهش FLT3- ITD در حدود 3/19 درصد گزارش شد که مشابه گزارشهای مطالعات قبلی بود )3،12 و 34 .( شیوع جهش FLT3-TKD در حدود 4/8 درصد گزارش شد که با سایر گزارشها در مورد این جهش (5-10 درصد) همخوانی داشت) 20،23 و 34(. زیر گروه M2 شایعترین زیرگروه در میان بیماران حامل جهش FLT3 بود که این یافته در تأیید سایر گزارشها در این زمینه بود )12 و 17( اما با یک سری از مطالعات همخوانی نداشت )11 و 15(. شمارش گلبولهای سفید به صورت معنی داری در میان افراد حامل جهش بالاتر بود که این یافته مشابه نتایج دو مطالعه در این زمینه بود )26،27 و 31( اما با سایر گزارشهای در این مورد همخوانی نداشت )4،11 و 28(. در مطالعه ای که در سال 2016 بر روی بیماران AML شمال شرق ایران بدون در نظر گرفتن کاریوتایپ آنها انجام شد، میزان جهش FLT3، 21 درصد (81 درصد آنها FLT3- ITD و 19 درصد آنها FLT3- TKD) گزارش شد و رابطه معناداری بین سن و جنس بیماران با جهش FLT3 مشاهده نشده است (2).
سرطان خون AML اغلب با اختلالات سیتوژنتیکی و بیان ژنهای ناقص مرتبط است که در مدیریت بالینی بیماری بسیار مهم هستند. دستورالعملهای فعلی برای تشخیص AML شامل چندین نشانگر زیستی در خون محیطی می شود مانند جهشهای ژن FLT3، NPM1، CEBPA و KIT و نتایج سیتوژنتیکی مانند جا به جای کروموزومی بین کروموزومهای 15 و 17 همچنین 8 و 21 (t(15;17)، t(8;21)). در مطالعه ای که در سال 2014 انجام شد جا به جایی کروموزومی 8 و 21 در شمال شرق ایران گزارش شده است )36(. شیوع علاوه بر این، تکنیکهای توالی یابی نسل جدید نشان داده است که پروفایل اپی ژنتیکی بیماران AML می تواند به عنوان یک نشانگر زیستی عمل کند و نتایج بالینی را با وضعیت متیلاسیون DNA. مرتبط سازد. علاوه بر این، بررسی پروتئومیک نیز به ابزار قابل توجهی در مطالعه AML تبدیل شده اند )6(.
در مجموع ارزیابی وضعیت جهش FLT3 در بیماران مبتلا با کاریوتایپ طبیعی امکان شناسایی زیرمجموعه بیمارانی را که از فواید شیمی درمانی سود نمی برند فراهم می سازد. مطالعات مختلف ازجمله بررسی کمالی پور و همکارانش نشان داده که استفاده از نشانگرهای زیستی برای تشخیص میزان حساسیت افراد به سرطانها اهمیت دارد (18) و کمک می کند تا تصویر واضحی از پروسه های پاتوفیزیولوژیک دخیل در آنها به دست آید و در نتیجه تشخیص بیماری، پیگیری و مانیتور کردن بیماران به صورت معنی داری بهبود خواهد یافت و در پی آن پزشکان تصمیمات درمانی هدفمند و قاطع تری خواهند گرفت. به علاوه از ایجاد مقاومت به درمان و عودهای مکرر جلوگیری به عمل می آید. در این مطالعه محدودیتهایی هم وجود دارد از جمله اینکه تعداد نمونه های مورد بررسی کم است که باعث می شود تا بررسی و نتیجه گیری دقیق نباشد. بنابراین مطالعات کوهورت بزرگتری با نمونه های بیشتر لازم است تا نتایج ارائه شده با قطعیت تأیید گردد. همچنین به دلیل اهمیت این جهش در ایجاد لوسمی، شناسایی آن در سایر بدخیمیها از جمله ALL، MDS و CML نیز توصیه می شود.
سپاسگزاری
این مقاله برگرفته از طرحی به شماره NO.9705301776 مصوب در دانشگاه کوثر بجنورد با شناسه اخلاق IR.NKUMS.REC.1398.101 می باشد. نویسندگان این مقاله برخود لازم میدانند تا از آقای دکتر آیت اللهی متخصص پاتولوژی مولکولی در مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی و سرطان بیمارستان قائم مشهد و خانم مهسا جعفرزاده کارشناس ارشد اپیدمیولوژی در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی به جهت همکاری بی شائبه در این مقاله کمال تشکر و قدردانی را داشته باشند.