نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یونس یعقوب زاده ¹
• عباس اسماعیلی ساری ²
• نادر بهرامی فر ³

¹ دانشجو

² استاد گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

³ مدیر گروه/ گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

چکیده

امروزه مقرون به‌صرفه‌ترین و در دسترس‌ترین شیوه برای پایش آلاینده‌های هوا استفاده از پایشگرهای زیستی است. ازاین‌رو، این مطالعه به‌منظور پایش زیستی تغییرات زمانی غلظت فلزات سنگین معلق در هوا با استفاده از تکنیک انتقال گلسنگ انجام شد. بدین منظور، گلسنگ‌های جنس Ramalina از یک منطقه غیر آلوده (روستای تیرکن، شهرستان بابل) در جنگل‌های هیرکانی، به منطقه موردمطالعه در مجاورت جاده ترانزیتی در محدوده شهرستان نور منتقل شد. پس از طی سه دوره زمانی سه، شش و نه‌ماهه مواجهه با هوای آلوده، غلظت فلزات آلومینیم، آهن، روی، مس، سرب، نیکل، وانادیم، کروم، آرسنیک، سلنیوم، کادمیوم، مولیبدن ‌وکبالت در نمونه‌های گلسنگ (هر دوره 15 نمونه) توسط دستگاه ICP-MS تعیین شد. نتایج نشان داد، آلومینیم و کادمیوم در تمام دوره‌ها به ترتیب بیشترین و کمترین غلظت را در نمونه‌ها داشته‌اند (میانگین به ترتیب 06/614 و 18/0 میکروگرم برگرم). با افزایش مدت مواجهه غلظت فلزات نیز افزایش یافت و این افزایش برای دوره زمانی اول و سوم در تمام فلزات تفاوت معناداری را نشان داد (05/0> p). همچنین مشخص شد که با توجه به میانگین نرخ مواجهه کنترل (37/3) که بسیار فراتر از حد انباشت شدید (75/1) بوده است؛ گلسنگ انتخابی از توانایی قابل قبولی برای پایش زیستی تغییرات غلظت فلزات سنگین برخوردار می‌باشد. علاوه بر آن استفاده از نرخ مواجهه کنترل برای بررسی میزان تغییرات جایگزین بهتری نسبت به غلظت عناصر به‌تنهایی است.

کلیدواژه‌ها

• پایش زیستی
• فلزات سنگین
• گلسنگ
• تکنیک انتقال
• آلودگی هوا

موضوعات

• اکولوژی

عنوان مقاله [English]

Bio-monitoring of temporal changes in the concentration of trace elements suspended in the air using lichen transplant technique

نویسندگان [English]

• younes yaghobzadeh ¹
• Abbas Esmaili sari ²
• Nader Bahramifar ³

¹ Student

² Prof.Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

³ Head of Department/Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

چکیده [English]

These days, the most cost-effective and accessible way to monitor air pollutants is the use of bio-monitors. Therefore, this study was conducted to biologically monitor temporal changes in the concentration of heavy metals suspended in the air using the lichen transplant technique. For this purpose, lichens of the genus Ramalina were applied. It was transferred from an uncontaminated area (Tirkan village, Babol city) in Hyrcanian forests to the study area near the transit road in Noor city. After three periods of three, six, and nine months of exposure, concentrations of Aluminum, Iron, Zinc, Copper, Lead, Nickel, Vanadium, Chromium, Arsenic, Selenium, Cadmium, Molybdenum, Cobalt in lichen samples (15samples per period) was determined by ICP-MS device. The results showed that Aluminum and Cadmium had the highest and lowest concentrations in all periods, respectively (mean614.06and 0.18 μg / g, respectively). With increasing exposure time, the concentration of metals also increased and this increase showed a significant difference in all metals for the first and Three periods (p <0.05). It was also found that due to the average exposure of control rate (3.37) which was much higher than the severe accumulation limit (1.75), the selected lichen has an acceptable ability to biologically monitor changes in heavy metal concentrations. In addition, using an exposure of control rate to evaluate the rate of change is a better alternative than the evaluation of the concentration of trace elements alone.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bio-monitoring
• Heavy Metal
• Lichen
• Transplant technique
• Air Pollution