بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دیم با استفاده ازآغازگرهای نیمه تصادفی اینترونی-اگزونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه لرستان

2 دانشگاه لرستان

3 دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد

چکیده

امروزه استفاده از نشانگرهای مولکولی در برآورد تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی استفاده فراوانی دارد. یکی از این نشانگرها که حالت توسعه یافته تری از نشانگر RAPD است، نشانگر نیمه تصادفی مربوط به ناحیه اتصال اینترن-اگزون می باشد. نتایج مطالعه حاضر که بر روی 23 لاین و رقم گندم نان دیم و 2 رقم گندم دوروم دیم پرکاربرد در غرب کشور صورت گرفت، نشان داد که از 32 آغازگر نیمه‌تصادفی، 17 آغازگر بین ارقام و لاین‌های گندم چندشکلی نشان دادند. درصد چندشکلی از 38 تا 88 درصد متغیر بود. با استفاده از ماتریس تشابه مشخص گردید که بیشترین تشابه بین ارقام مارون و گهر وجود داشت. تجزیه خوشه‌ای ضرایب تشابه جاکارد و روش اتصال کامل و قطع دندروگرام در ضریب تشابه 65/0، ارقام و لاین‌های گندم را در 7 گروه قرار داد و 2 رقم دیگر نیز به طور جداگانه تشکیل دو گروه مجزا را دادند. تجزیه هماهنگ اصلی نیز توانست ژنوتیپ‌های گندم مورد مطالعه را به خوبی بر اساس فاصله فضائی گروه‌بندی کند. هفده آغازگر مورد استفاده در این مطالعه بطور قابل ملاحظه‌ای ارقام و لاین‌های گندم را با توجه به میزان تنوع ژنتیکی گروه‌بندی نمودند، هر چند فاصله ژنتیکی اندک تا متوسطی بین آنها مشاهده شد. این گروه‌بندی توانست ارقام و لاین‌های بهاره و زمستانه، و گندم نان و دوروم را به خوبی از همدیگر تفکیک نماید. همچنین گروه‌بندی بدست آمده از آغازگرهای اگزونی توانست ارقام و لاین‌های بهاره و پائیزه و همینطور ارقام و لاین‌های گندم دوروم و گندم نان را بهتر از آغازگرهای اینترونی تفکیک نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment of genetic diversity among rain-fed wheat genotypes, using intron-exon semi random primers

چکیده [English]

Molecular markers have many applications in estimation of genetic diversity in crops and intron-exon splicing junction is a developed marker from RAPD that use as semi-random primers. In this research, 25 wheat genotypes including 23 rain-fed bread wheat cultivars/lines and 2 rain-fed durum genotypes were studied. Results showed that 17 primers from 32 semi-random primers had polymorphism among wheat cultivars/lines and percent of polymorphism varied from 38 to 88. Similarity matrices identified the highest similarity had between Maroon and Gahar cultivars. Cluster analysis on the basis of complete linkage method and Jacard similarity coefficient at 0.65 discriminated genotypes to 7 clusters and 2 genotypes were separated in 2 different clusters. Co-ordinate component analysis also could group the studied wheat genotypes based on their spatial distances. Although wheat cultivars/lines were well classified via 17 polymorphism primers, a low to medium genetic distance was estimated. This clustering could distinguish and isolate spring wheat cultivars/lines from winter ones and also hexaploid from tetraploid. Results showed that clustering via exon-targeting (ET) primers could distinguish and isolate winter wheat cultivars/lines from spring ones and durum wheat genotypes from hexaploid ones with a significant distance compared to intron-targeting (IT) primers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rain fed Wheat
  • Genetic diversity
  • intron-exon
  • Clustering
دوره 30، شماره 2
شهریور 1396
صفحه 120-129
  • تاریخ دریافت: 28 تیر 1393
  • تاریخ بازنگری: 31 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 13 آذر 1395