بیوتکنولوژی
مژده رحمانی؛ مهدی رحیمی؛ مریم عبدلی نسب؛ محمود ملکی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1398
چکیده
ارزیابی دقیق مقدار و پراکنش تنوع ژنتیکی در گیاهان به منظور تدوین راهبرد حفاظت و استفاده از منابع ژنتیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش روابط ژنتیکی بین 40 رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از 10 آغازگر ISSR و 4 آغازگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. 10 آغازگر ISSR تعداد 92 باند چندشکل با میانگین 2/9 باند چندشکل برای هر آغازگر تولید نمودند ...
بیشتر
ارزیابی دقیق مقدار و پراکنش تنوع ژنتیکی در گیاهان به منظور تدوین راهبرد حفاظت و استفاده از منابع ژنتیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش روابط ژنتیکی بین 40 رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از 10 آغازگر ISSR و 4 آغازگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. 10 آغازگر ISSR تعداد 92 باند چندشکل با میانگین 2/9 باند چندشکل برای هر آغازگر تولید نمودند و میانگین درصد چندشکلی 79/86% بود. همچنین چهار آغازگر نشانگر RAPD تعداد 19 باند چندشکل با میانگین 75/4 باند چندشکل برای هر آغازگر تولید کردند و میانگین درصد چندشکلی 85/67% بود. بالا بودن معیارهای تعداد آلل مؤثر، تنوع ژنی، شاخص شانون، محتوای اطلاعات چندشکل، در مورد نشانگرهای ISSR برای پرایمرهای UBC813، UBC816 و UBC824 و در مورد نشانگرهای RAPD برای پرایمرهای OH-04 و OPA02 نشان‌دهنده کارایی بالای این آغازگرها در تمایز ژنوتیپ‌های گندم مورد مطالعه در این تحقیق بود. تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA و بر اساس ضریب تشابه جاکارد بر اساس کل باندهای چندشکل نشانگر ISSR و RAPD ارقام گندم را در دو گروه جداگانه قرار داد. همچنین تجزیه به مختصات اصلی و تعیین ساختار جمعیت بر اساس روش بیزی با نرم‌افزار STRUCTURE ارقام را در دو گروه قرار دادند و نتایج تجزیه خوشه‌ای را تایید نمودند. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تنوع درون گروه‌ها بیشتر از بین گروه‌ها است. اطلاعات به دست آمده از این تحقیق و تنوع موجود در ارقام گندم می‌تواند در پژوهش‌های بهنژادی برای افزایش عملکرد مورد استفاده قرار گیرد.
ژنتیک
محمدرضا عباسی؛ شوئیچی فوکوئوکا؛ کاورو ابانا
دوره 33، شماره 4 ، زمستان 1399، ، صفحه 613-625
چکیده
اطلاع از وضعیت حفاظت منابع ژنتیکی گیاهی در هر کشور از عوامل بسیار موثر در پیشبرد تحقیقات بهنژادی است. این تحقیق برای بررسی کارایی حفاظت در مزرعه در حفظ تنوع ژنتیکی توده‌های بومی سویا با استفاده از صفات مولکولی و مورفوفنولوژیکی در طی دو دوره جمع‌آوری با فاصله 10 سال در کشور ژاپن انجام شد. با کشت 28 توده سویا در مزرعه صفات مورفوفنولوژیکی‌شان ...
بیشتر
اطلاع از وضعیت حفاظت منابع ژنتیکی گیاهی در هر کشور از عوامل بسیار موثر در پیشبرد تحقیقات بهنژادی است. این تحقیق برای بررسی کارایی حفاظت در مزرعه در حفظ تنوع ژنتیکی توده‌های بومی سویا با استفاده از صفات مولکولی و مورفوفنولوژیکی در طی دو دوره جمع‌آوری با فاصله 10 سال در کشور ژاپن انجام شد. با کشت 28 توده سویا در مزرعه صفات مورفوفنولوژیکی‌شان بر اساس دسکریپتورهای استانداردارزیابی شد. در آزمایشات مولکولی، DNAی 80 نمونه گیاهی به روش CTAB استخراج و با استفاده از 24 آغازگر ده تایی گزینش شده واکنش RAPD-PCR انجام شد. داده‌های بدست آمده از واکنش RAPD-PCR در تجزیه خوشه‌ای و برآورد تغییر پذیری ژنتیکی توسط نرم افزارهای NTSYS و SPSS مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه خوشه‌ای قرابت ژنتیکی توده‌های قدیم و جدید را نشان داد. فقط در یک توده تک‌بوته‌های قدیم و جدید در دو خوشه کاملا مجزا از یکدیگر قرار گرفتند. در مورد اخیر برخی از صفات مورفولوژیکی نیز در توده قدیم متفاوت با توده جدید بودند. ضریب تغییر پذیری ژنتیکی در درون توده‌های جدید (بجز در یک مورد) بیشتر از توده‌های قدیم بود. به دلیل خودگشنی بسیار بالا در سویا (9/99%)، عامل این افزایش در توده‌های جدید مبادله بذر بین کشاورزان بوده است. همچنین مشخص گردید که ساختار ژنتیکی توده‌های بومی برخلاف واریته اصلاح شده بشدت ناهمگن می‌باشند. در نهایت بایستی گفت که حفاظت در مزرعه به ویژه اگر خزانه بذری کشاورز کم باشد، نمی‌تواند بطور کامل ساختار ژنتیکی ذخایر توارثی را در طی زمان حفظ نماید.
عبدالمهدی نوریان
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، ، صفحه 16-27
چکیده
پنیرک از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی می‌باشد که در طب کاربرد فراوان دارد. استخراج DNAبه روش CTAB برای 19 ژنوتیپ پنیرک از مناطق جغرافیایی مختلف ایران انجام گرفت و با استفاده از 15 نشانگر مولکولی SCoT تنوع ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفت. نشانگر SCoT در بین ژنوتیپ‌‌ها چندشکلی مطلوبی نشان داد و اکثر آغازگرها برای بررسی‌های این گونه مناسب بودند. آغازگرهای ...
بیشتر
پنیرک از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی می‌باشد که در طب کاربرد فراوان دارد. استخراج DNAبه روش CTAB برای 19 ژنوتیپ پنیرک از مناطق جغرافیایی مختلف ایران انجام گرفت و با استفاده از 15 نشانگر مولکولی SCoT تنوع ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفت. نشانگر SCoT در بین ژنوتیپ‌‌ها چندشکلی مطلوبی نشان داد و اکثر آغازگرها برای بررسی‌های این گونه مناسب بودند. آغازگرهای SCoT در مجموع توانستند 83 باند تولید کنند، که 76 باند چند شکل مشاهده شد. میانگین تعداد باند تولید شده توسط هر آغازگر برای 19 ژنوتیپ برابر 36/4 بود که آغازگرهای SC36، SC11 و SC5 بیشترین تعداد باند (8) و آغازگرهای SC26 و SC15 کمترین تعداد باند (3) را نشان دادند. نتایج نشان داد که بیشترین تشابه را ژنوتیپ‌های 18G و 19G و کمترین تشابه را ژنوتیپ 15G با ژنوتیپ 3G داشتند. گروه‌بندی حاصل از تجزیه خوشه‌ای نشان داد که ژنوتیپ‌‌ها در سه گروه قرار گرفته و تنوع ژنتیکی با تنوع جغرافیایی تطابق نداشت. نتایج حاصل از گروه‌بندی تجزیه خوشه-ای با استفاده از تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) تایید گردید.
بیوتکنولوژی
سیده زهرا فاطمی فرد؛ اسد معصومی اصل؛ رسول رضایی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، ، صفحه 53-63
چکیده
گندم نان مهمترین محصول جهان است که عملکرد آن تحت تأثیر انواع بیماری از جمله بیماری باکتریایی برگ قرار دارد. مناسب ترین روش برای مدیریت این بیماری، استفاده از ارقام مقاوم است. نشانگرهای DNA در زمینه مقاومت به بیماریها در گروه‌بندی گیاه بسیار موثر هستند و در میان این نشانگرها، نشانگر ISSR توصیه می‌شود زیرا اطلاعات پیشین از توالی DNA لازم ...
بیشتر
گندم نان مهمترین محصول جهان است که عملکرد آن تحت تأثیر انواع بیماری از جمله بیماری باکتریایی برگ قرار دارد. مناسب ترین روش برای مدیریت این بیماری، استفاده از ارقام مقاوم است. نشانگرهای DNA در زمینه مقاومت به بیماریها در گروه‌بندی گیاه بسیار موثر هستند و در میان این نشانگرها، نشانگر ISSR توصیه می‌شود زیرا اطلاعات پیشین از توالی DNA لازم نیست و پیاده سازی آن آسان و سریع می‌باشد. در این تحقیق، با توجه به مقاومت در برابر بلایت باکتریایی، تنوع ژنتیکی 27 رقم بومی گندم با استفاده از 12 آغازگر ISSR بررسی شدند که 170 باند قابل بررسی را تولید کرد که 156 باند چندشکل بود. بالاترین درصد نوارهای چندشکل متعلق به جایگاههایF7, F8 و F10 و پایینترین مقدار آن مربوط به آغازگر F9 بود. بالاترین مقدار محتوای اطلاعات چندشکلی (PIC) متعلق به آغازگرهای F10 و F5 و کمترین مقدار آن متعلق به آغازگر F7 بود. تجزیه خوشه‌ای این ارقام را به چهار گروه تقسیم کرد: ارقام قدس، امید و آتاک در گروه مقاوم و سایر ارقام در گروه حساس و بسیار حساس قرار گرفتند. چندشکلی بالای به دست آمده در این تحقیق می‌تواند به کارایی بالای نشانگر ISSR در ارزیابی تنوع ژنتیکی ارقام گندم از نظر مقاومت در برابر بیماریهای مختلف نسبت داده شود.
بیوتکنولوژی
حسام الدین تقی نژاد؛ لیلا فهمیده؛ داوود صمصام پور؛ مجید عسکری سیاهویی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 172-186
چکیده
با توجه به اهمیت اقتصادی خرما، در این پژوهش تنوع ژنتیکی 14 رقم نر و 26 رقم ماده نخل خرما با استفاده از آغازگر SSR مورد ارزیابی قرار گرفت. استخراج DNA به روش CTAB انجام شد و با استفاده از 10 جفت آغازگر SSR تکثیر گردید. محصولات تکثیر شده با استفاده از ژل اکریل آمید 8% و رنگ‌آمیزی با نیترات نقره مشاهده شدند. با استفاده از نرم افزار Gene Alex6.3 نتایج مربوط ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اقتصادی خرما، در این پژوهش تنوع ژنتیکی 14 رقم نر و 26 رقم ماده نخل خرما با استفاده از آغازگر SSR مورد ارزیابی قرار گرفت. استخراج DNA به روش CTAB انجام شد و با استفاده از 10 جفت آغازگر SSR تکثیر گردید. محصولات تکثیر شده با استفاده از ژل اکریل آمید 8% و رنگ‌آمیزی با نیترات نقره مشاهده شدند. با استفاده از نرم افزار Gene Alex6.3 نتایج مربوط به تعداد آلل مشاهده شده، هتروزیگوسیتی مشاهده شده و محتوای اطلاعات چند شکلی محاسبه شد. از روش تجزیه خوشه‌ای Nearest joining برای گروه‌بندی استفاده شد و فاصله ژنتیکی بین ارقام از طریق ضریب تشابه نی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که محتوای اطلاعات چند شکلی از 63% برای آغازگر HQ542225 تا 85% برای آغازگر HQ542208 و با متوسط 77% متغیر بود. تعداد آلل در هر جایگاه از 6 تا 9 متغیر و با میانگین 6/7 بدست آمد. از 10 جفت آغازگر مورد استفاده در مجموع 76 آلل شناسایی شد که آغازگرهای HQ542208 و HQ542224 با 9 آلل بیشترین و آغازگرهای DP169 و HQ542225 با 6 آلل کمترین تعداد آلل را نشان دادند. بیشترین تشابه ژنتیکی بین ارقام آلمهتری و خنیزی و کمترین میزان تشابه بین رقم ابونارنجا و سایر ارقام بود. با توجه به یافته‌های حاصل از این پژوهش، تصویر جامع‌تری از ساختار ژنتیکی ارقام نر و ماده نخل خرما بدست آمده است که استفاده از آن‌ها را برحسب مورد در برنامه بهنژادی ارقام نخل خرما ممکن می‌سازد.
مهدی رمضانی؛ مهدی رحیمی
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1396، ، صفحه 141-151
چکیده
تنوع ژنتیکی 17 اکوتیپ مختلف اسفرزه گونه Plantago psyllium با استفاده از 12 نشانگر ISSR مورد ارزیابی مولکولی و همچنین با نه صفت، مورد ارزیابی مرفولوژی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تنوع بالا بین اکوتیپ های مورد مطالعه بود. تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA توانست 17 اکوتیپ مختلف را بر اساس داده‌های زراعی در سه گروه قرار دهد. همچنین ارزیابی مولکولی ...
بیشتر
تنوع ژنتیکی 17 اکوتیپ مختلف اسفرزه گونه Plantago psyllium با استفاده از 12 نشانگر ISSR مورد ارزیابی مولکولی و همچنین با نه صفت، مورد ارزیابی مرفولوژی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تنوع بالا بین اکوتیپ های مورد مطالعه بود. تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA توانست 17 اکوتیپ مختلف را بر اساس داده‌های زراعی در سه گروه قرار دهد. همچنین ارزیابی مولکولی اکوتیپها نشان داد که 12 آغازگر توانستند تعداد 91 نوار چندشکل به وجود آورند، که از بین آغازگرهای مورد استفاده، آغازگر UBC814 با 14 نوار و بعد از آن، آغازگرهای UBC811، UBC813 و UBC817 با تعداد 13 باند بیشترین و آغازگرهای UBC824 و UBC876 با تعداد 7 باند کمترین تعداد نوار چندشکل را ایجاد نمودند. PIC نشانگرها بین 27/0 تا 44/0 و MI از 91/0 تا 10/4 متغیر بود. تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA براساس نشانگرهای مولکولی، 17 اکوتیپ مورد مطالعه را در پنج گروه قرار داد که به ترتیب شامل 3، 9، 3، 1 و 1 اکوتیپ بودند. گروه‌بندی اکوتیپها با نشانگرهای مولکولی تا حد متوسطی با گروه‌بندی اکوتیپها با صفات مورفولوژیک مطابقت داشت.
